تحلیل جامعه‌شناختی مفهوم عدالت از دیدگاه حضرت علی (ع)

author

  • ثریا معمار نویسنده
Abstract:

هدف مقالة حاضر، واکاوی اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی حضرت علی†، به‌ویژه دربارة عدالت است. این مقاله سعی دارد مفهوم عدالت و ابعاد آن را از دیدگاه ایشان بررسی کند. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از متن کتاب نهج‌البلاغه، به‌مثابه متن اصلی، مقوله‌های مرتبط با عدالت استخراج گردید. یافته‌های تحلیل محتوا نشان می‌دهد مفهوم عدالت‌، کلیدی‌ترین و باارزش‌ترین مفهوم در نظام فکری، و مبنایی‌ترین اصل در سلوک سیاسی‌ ـ اجتماعی ایشان است. در دیدگاه حضرت علی†، عدالت امری اجتماعی است و در تمامی ارکان جامعه با مفاهیم حق‌، نیاز‌، شایستگی‌، مساوات و برابری گره خورده است. عبارات مختلف نهج‌البلاغه دربارة عدالت، نشان می‌دهد نگاه حضرت به مفهوم عدالت، نه نگاه محافظه‌کارانه و انطباق با وضع موجود و نه نگاه صرف مساوات‌گرایانه است. انطباق پاداش‌های اجتماعی و مادی برحسب تلاش فردی‌، ارج نهادن حاکم عادل به شایستگی‌های افراد، و رفع حداقل نیاز همة افراد جامعه‌ در عین پذیرش خلقت برابر انسان‌ها‌، فضای مفهومی عدالت علوی را از دیدگاه مساوات‌گرایی و برابری‌گرایی مرسوم در ادبیات سیاسی رایج غرب متمایز می‌سازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل جامعه شناختی مفهوم عدالت از دیدگاه حضرت علی (ع)

هدف مقاله حاضر، واکاوی اندیشه های اجتماعی و سیاسی حضرت علی†، به ویژه درباره عدالت است. این مقاله سعی دارد مفهوم عدالت و ابعاد آن را از دیدگاه ایشان بررسی کند. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از متن کتاب نهج البلاغه، به مثابه متن اصلی، مقوله های مرتبط با عدالت استخراج گردید. یافته های تحلیل محتوا نشان می دهد مفهوم عدالت ، کلیدی ترین و باارزش ترین مفهوم در نظام فکری، و مبنایی ت...

full text

عدالت از دیدگاه امام علی(ع)

عدالت از دیدگاه امام علی(ع) دکتر جلال درخشه چکیده: یکی از پرسش های پایدار و در عین حال پیچیده در تاریخ تفکر سیاسی بشر، پرسش عدالت است؛ به نحوی که همۀ اندیشمندان سیاسی در باب آن بحث کرده اند. اما اینکه عدالت یا امر عادلانه چیست و یا به چه نوع تصمیمی، تصمیم عادلانه اطلاق می شود، همواره با پاسخ های متفاوتی همراه شده است. در عین حال، عدالت به عنوان مقوله ای فراتاریخی، مسئلۀ پایای ادیان الهی...

full text

بررسی و تحلیل شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن از دیدگاه حضرت علی(ع)

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی منابع تاریخی، ادبی، فرهنگنامه ای و نهج البلاغه که از قرون نخستین اسلامی باقی مانده است سعی شد پاسخ مناسبی برای سوال مذکور ارائه...

full text

عدالت از نظر علی (ع)

در قرن حاضر وا»ه های مقدسی مثل آزادی و حقوق بشر که غالبا به ابزاری در دست اربابان زر وزور تبدیل گشته اند این سوال پیش می آید که چه مکتبی جان تشنه مشتاقان عدالت را سیراب خواهد کرد؟ سر گشتی نوع بشر که خود را در تزویر های سیاسی و مسخص ارزشهای فرهنگی جوامع نشان می دهد خود موید این مطلب است که راهکارها و دستور العمل های صادره از طرف سیاستبازان حرفه ای درمان قطعی عوارض روحی انسان های قرن حاضر نمی باش...

full text

عدالت اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع)

علی (ع) اسوه عدالت و سیره آن بزرگوار تبلور راستین دادخواهی و ستم ستیزی است ، عدالت را در سیره علوی بررسی کردن یعنی تمام زندگانی و آموزه های آن بزرگوار را به بحث و تحلیل نهادن ، بررسی مفهوم عدالت در فرهنگ نامه ها و دیدگاه عالمان و فیلسوفان و بررسی واژه های مترادف با عدل برای وارد شدن به بحث اصلی این پژوهش لازم دانسته شد آن گاه سخن از اهمیت عدالت رفت است و جایگاه والای آن در اندیشه و کلام امام عل...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 47

pages  47- 78

publication date 2014-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023